Moderne natuurkunde

The Fixion

Simulaties elektriciteit

Deze week zijn er P.O.'s (praktische opdrachten) in de bovenbouw - en dus is veel apparatuur niet beschikbaar. (Net als de toa's).

Geen nood: de leerlingen uit de 2e klassen hebben al ervaring met de fysieke apparatuur en dus kan er nu mooi verder geëxperimenteerd worden op de computer.

De gebruikte simulaties zijn die van de Phet (DC-kit) en die van Crocodile Clips.

Met die van de Phet kan de leerling proberen welke materialen geleiden en welke isoleren. Een verslagje van de opdracht en de uitkomsten kan in enkele regels in een Word-document.

Ik heb de leerlingen meteen laten zien hoe je een schermafdruk maakt en in Word plakt. Dit gaat op de laptops nét iets moeilijker omdat er naast de Control- (Ctrl) en de PrintScreen-toets (PrtSc) óók de toets voor speciale functies (Fn) gebruikt moet worden.

Met de simulatie van Crocodile konden de leerlingen redelijk vrij experimenteren.
Ik heb ze aangeraden om de schema's die tot nu toe in hun schrift staan na te bouwen, maar dat ze ook zelf nieuwe schakelingen mochten bedenken. Een schermafdrukje en de uitleg van de werking komt dan weer in dat Word-bestand. Het uiteindelijke doel was om de hotelschakeling van opgave 60 na te bouwen en daarmee de vragen van deze opgave te beantwoorden.

De lessen (één les, maar meerdere keren gegeven) pakten goed uit. De minpunten: er zijn in deze volle klassen eigenlijk net te weinig fatsoenlijk werkende computers. Daardoor moesten sommige leerlingen samenwerken op één computer. Ook het inloggen duurt soms eeuwen.

Dat sommige leerlingen 'vast' komen te zitten wordt als bijna vanzelf door klasgenoten opgelost. Het voordeel van (bijna) iedereen achter een eigen computer is dat er geen wegduik-gedrag voorkomt. Veel leerlingen maken ergens kortsluiting. Heel leerzaam natuurlijk - en meteen hét grote voordeel van simulaties.

De leerlingen konden aan het eind van de les zelf goed aangeven wat ze geleerd hadden: het gebruik van programma's om natuurkunde te simuleren; het verschil tussen geleiders en isolatoren; hoe je kortsluitingen kunt voorkomen en opheffen; dat je lampjes hebt die het niet altijd doen (ledjes!) en hoe een hotelschakeling werkt.

Nick: student van de dag

Thermodynamica ging vandaag over entropie.

Het was een wat chaotische les: de docent kon geen orde houden. Oh jaa: te flauw. Maar eindelijk begreep ik wat Muse bedoelde met The 2nd Law ...

Studiebegeleiding was vandaag een lunchles: eigenlijk waren de lessen van de afgelopen tijd altijd gejaagd - er was simpelweg te weinig tijd. Mirjam wil het altijd niet alleen goed doen: zij is iemand die ons ook het goede voorbeeld wil geven ('practice what you preach'). Vandaar dat we nu meer tijd nemen - en daar een pauze voor inleveren. Vandaag hebben we de WPL4 nog eens in z'n geheel doorgenomen. Daarnaast de becommentarieerde versie van Joost's beroepsproduct. Een hele geruststelling: die interventies doe ik (bijna) aan de lopende band...

Vakdidactiek. De hoofdrol van vandaag was weggelegd voor Nick. Door een pechdag gisteren was ik aan een deel van m'n voorbereiding niet toegekomen, o.a. dus vakdidactiek. Gelukkig was er zowel op het gebied van ICT als op het gebied van literatuur een mooie invulling door Nick. Hoewel niet in mijn straatje van natuurkunde ben ik (weer) erg enthousiast geworden door een paar augmented apps: Elements 4D en Anatomy 4D. En zijn literatuur bij Will/Skill kende ik al (wil wel/niet en kan wel/niet) maar altijd goed om weer eens op gewezen te worden. Verder had Meine nog een paar goeie didactische tips n.a.v. licht(stralen): o.a. het redeneren vanuit de lichtbron of vanuit de eerste waarnemer (in tegenstelling tot het zijaanzicht van de 2e waarnemer)...

Capita: ik was er echt wel hoor. Maar voornamelijk fysiek. En uiteindelijk best wel veel meegekregen - maar het rendement van zo'n laat college is maar zo zo (schreef hij al gapend)...

Groepsopdracht E=Pxt

Naar aanleiding van de paragraaf over elektrische energie en vermogen én na de meterkastopdracht, een afsluitende groepsopdracht:

Maak met je groep een poster met een uitwerking van de totale gestegen jaarlijkse kosten na de aanschaf van de digiborden in onze school. De lamp in een beamer heeft een vermogen van 500 Watt, de bijbehorende apparatuur, zoals de aangesloten PC, 350 Watt. Gebruik jullie kennis van de meterkastopdracht en de huiswerkopgaven van de afgelopen paragraaf. 

Jullie bedenken zelf wat er verder uitgezocht moet worden en verdelen zelf de verschillende taken in de groep. Als jullie iets niet weten overleg je in je groep en maken jullie een redelijke schatting. Ieder groepslid moet de poster toe kunnen lichten en de poster moet 10 minuten voor het eind van deze les ingeleverd worden. Succes!

Een maatcilinder van 380,5 g.

Practicum ThermoDynamica: warmteconstante bepalen van diverse vloeistoffen. Ergens wel gezellig, zo met de klas bezig. Ik ben alleen niet gelukkig met de gebrekkige warmteverdeling in de vloeistoffen: de dompelaar hing er vrij hoog in en er was geen manier om de vloeistof te roeren en als alle warmte bovenin de vloeistof ontstaat is er eigenlijk nauwelijks convectie.


StudieBegeleiding: daar heb ik toch eigenlijk elke keer de neiging om me te verzetten tegen dat socioblabla: via het afpellen van de schillen van een ui een analyse van je omgeving tot uiteindelijk je eigen ik.... Maar ja, ik was toen al moe - en nog uren te gaan.

Vakdidaktiek: O jee. Ik hoop niet dat m'n medestudenten me een betweter vinden, maar ik kan het gewoon niet laten om met m'n ervaring te koop te lopen. Ik wil ze graag te laten zien wat je als professional tegen kan komen en hoe je dat hoe je daar mee om kan gaan.

Capita ging vandaag over vloeistofdynamica. Best interessant, maar het gaat in Giancoli niet verder dan de mechanica. En natuurlijk Venturi, Bernouille, Torricelli en Archimedes.

Ontdekkend leren

Gisteren was tijdens Vakdidactiek de term ontdekkend leren gevallen.  Vanochtend om 5 uur viel het kwartje: ik werd wakker met een wijziging in een practicum in mijn hoofd.  Snel genoteerd en heerlijk verder geslapen.

Practicum elektriciteit 2 havo - weg met het kookboek.
Lesdoel: elektrisch schema kunnen tekenen en schakelingen kunnen bouwen.

Tekenen: uitleg spanningsbron,  lamp,  schakelaar en voltmeter.
Transfer naar de real stuff.
Voorbeeldschema simpele stroomkring met spanningsbron,  lampje en schakelaar.
Laten tekenen: spanningsbron met voltmeter.  (Deze moet straks als eerste gebouwd en afgeregeld op 4,5V)
Uitleg van schakeling naar schema.
Schakelingen ontdekken : voeding,  netsnoer,  plankje met 3 lampjes en schakelaar,  5 snoeren,  eilandjesbord. 

Opdrachten:
Doel: 1 lampje altijd aan,  2e lampje aan te zetten met schakelaar.

• #1 Spanning afregelen op 4,5V
• #2 Bouwen simpele stroomkring.  Werkend? Schema tekenen. Werking beschrijven. 
• #3 Schakelingen proberen, schema tekenen en werking beschrijven.

Klaar? Teken zo nauwkeurig mogelijk het gloeilampen na.

Gelukkig zit er een kortsluitbeveiliging op de voeding met een geluidssignaal, want er waren weer diverse stellen die een drukschakelaar indrukken om een lampje uít te doen...

Buurke (2)

Omdat hij een 9 op Quantum had. Top!

ThermoDynamica
Ik had scheef op de planning gekeken en bij het maken van de opgaven zat er weer een behoorlijk aantal tijdrovende uitzoekertjes bij. Het college van vorige week sloot af met enthalpie en Cp en Cv en daar gingen de vragen over - maar dan wel een stuk de diepte in. Maar nu lag het aan mezelf: ik had de opgaven van volgende week gemaakt. Wat er verder vandaag nog in het college zat: fasen en de wet van Hess.

Didactiek
Vandaag twee scheikundige cases: het kloppend maken van reactievergelijkingen en de eisen aan een verslag. Knuppel in het hoenderhok: waarom laten we een breuk als coëfficiënt niet gewoon staan? Het was me vorig jaar in 3V al opgevallen dat bij het uiteindelijk verdubbelen om zo'n breuk weg te werken er altijd in de vergelijking gekrast moest worden. En daar houd ik niet zo van. Daarna wordt er zo goed als altijd weer verder vermenigvuldigd met massa's of mollen, dus ik zeg: gewoon laten staan. Morgen op school nog maar weer eens aanslingeren want daar krijg je scheikundigen aardig mee op de kast :-D

Bij de verslaglegging van een practicum bleken tabellen en grafieken niet begrepen. Dus moet je ze daar beter op richten - al vermoed ik dat ook bij deze collega het niveau van de leerlingen niet altijd voldoende is.

Capita
..is verschoven naar volgende week.

Een ander pad

Wel lesgegeven - niet geblogd. Ik wilde m'n focus verleggen richting zaken die ik echt aan wil pakken, niet alleen dingen die ik al doe.

Zoals die opmerking uit de leerlingenquête: 'Bij deze docent kan ik net doen of ik hard werk'. En dat ingepakt in een zogenaamde sociale feedback: 'Komt vaker voor dan bij collegae'. Au.

Ik probeer dit aan te pakken door volledige instructie: de leerling weet daardoor precies wat er van haar of hem verwacht wordt en waarom zij of hij de opdracht moet doen. (Bron)
Verder controleer ik meer, maar het enige wat ik constateer is dat leerlingen gewoonweg slecht aan het werk gaan. Hoewel ik al jaren twijfel aan het cognitieve niveau van een hele ris leerlingen ga ik er eerst maar even van uit dat de opdrachten 'te doen' zijn. Tip die ik van een collega meekreeg ga ik vanaf morgen toepassen: bij het rondwandelen door de klas zal ik bij leerlingen die niet goed aan de slag gaan een krabbel in hun schrift zetten. "Als ik over 5 minuten weer langskom heb je in ieder geval twee opgaven af."

Momenteel overigens volop bezig in het afronden van Licht en Geluid (klas 2) en Licht (klas 3) en met de start van Water, Gas en Elektriciteit (klas 2) en Elektriciteit (klas 3). Volop aan het nakijken en in de practica dus.

Buurke

ThermoDynamica
"Wanneer maak je nu eigenlijk gebruik van het verschil tussen middelbare, gemiddelde en meest waarschijnlijke snelheid ?

"Dat hangt er van af wat ik vraag...", "Het maakt allemaal eigenlijk niet zoveel uit...", "Het scheelt bijna niets..." Dat is natuurlijk níet wat ik dan wil horen!
Ik kwam vanochtend lekker vroeg aan: genoeg tijd voor een lekker bakkie pleur. Maar mijn relaxte wachten werd na verloop van tijd toch wel een beetje ongemakkelijk. Mijn medestudenten zijn ook niet echte laatkomers, maar de klok kroop al aardig dicht naar de half negen. Ik controleerde nogmaals het lokaal, de starttijd... Had ik wat gemist? Ja dus: we beginnen om 8:45, zodat Joost (hoofdrol van de dag) een uur later uit Enschede kan vertrekken.
Er waren vandaag een hoop wiskundige afleidingen, en ook items als adiabatische processen en enthalpie, cp, cw, dV. Ik liep er vandaag niet echt warm voor, kon de druk niet aan, voelde R niets voor, vond het teveel arbeid en kreeg geen volumineus idee.

Begeleiding
Wat een topwijf is dat toch. WPL-4 beroepsproduct: kwaliteit, valkuil, uitdaging en allergie, ze weet dat toch weer zo te brengen dat ik geïnteresseerd raak. Koppelen aan iets waar je last van hebt in de les, STARR er op loslaten (twee keer: situatie en gewenste situatie) en weer wat afgetimmerd.

Brrr, een sociogram

Nu nog proberen dit IRL handen en voeten te geven...

Vakdidaktiek
Inhoudelijk interessant: wat voor route stippelen we uit voor onze leerlingen. Er zijn natuurlijk verschillende ideeën over het curriculum, doorlopende leerlijnen, wanneer welke leerlingen wanneer waar aan toe zijn en welke prioriteiten je zelf als docent legt. Eén casus ging over elektrische schema's en de schakelingen zelf; de andere over een droomklas: hoe ver kun je gaan, of: wat geven ze daarin zelf aan...

Hoofdrol van de dag
Joost. Pragmatisch in de volle breedte (zowel als student en in z'n werk). Probeert momentum te creëren om invloed uit te oefenen om wat minder slaapverwekkende lessen te consumeren. En als grootbetaler zou ík dat moeten doen...

College dag zoveel.

Ik moet nodig eens nieuwe titels van bedenken. Misschien de naam van de hoofdrolspeler van de dag. Enfin. Nieuwe ronde, nieuwe kansen : periode 2.

Thermodynamica.

Pittig. Een hoop formules kwamen voorbij razen die ik nog wel ergens van kende, maar o - zo ver weg gezakt. Nieuwe termen : open en dichte manometers, partiële druk (voor als je twee gassen in 1 flesje propt),  effusie en de wet van Graham,  moleculaire botsing,  vluchtduur en ik moet nog wat uitzoeken over het waarom nu precies een expanders gas afkoelt,  want dat werd uitgelegd aan de hand van een grafiek,  waarbij de potentiële energie was uitgezet tegen de afstand tussen moleculen en ik kreeg daar wel een vaag idee bij,  maar vatte het net niet. En een nieuw boek : Atkins,  maar ik vond een PDF zomaar ergens...

Oh ja,  en een leuk filmpje. 

Begeleidingsbijeenkomst 

Ging over ict-didaktiek. Moet geen problemen opleveren.  Gewoon even doen, ergens, ooit. 

Didaktiek 2

Nieuw vak,  maar lijkt me goed te incorpereren in m'n stage.  Vandaag een voor ons allen herkenbare casus: leerlingen die niet met voorvoegsels overweg kunnen. Leuke tips allemaal en ik kon nog lekker even een knuppel in het hoenderhok hoenderhok gooien. Heb ik natuurlijk ook weer goed gemaakt en een paar mooie producten aangeboden. 

Afspraak met slb

Ik zat gisteren nog even in de put omdat het leek dat deze tweede periode wel heel druk zou worden,  samen met al het extra werk voor de (gedulleme eindelijk goedgekeurde) stage en de twee vakken die ik onbegeleid ga doen. Gelukkig heeft Mirjam me aardig gerust kunnen stellen. Wat een topper is dat,  sprankelend van de frisse ideeën en overal lichtpuntjes ziend. 

(Veritasium - een ander element)

Capita Selecta

Magnetisme.  Een zwak punt van de meesten van ons : ja, ook bij mij veel te ver weg gezakt. Kurkentrekker,  right-hand rules of toch juist de linker... I naar B draaien en dan kurkentrekken,  dat is voor mij het makkelijkste voor een uitproduct.  M'n vraag werd goed ontvangen -  al had ik zelf de hele dag nog lopen hopen op een brainwave omdat ik het zelf echt niet meer wist... (Flux,  van Hall etc.) 

Tentamens

't Was even stil in aanloop naar de tentamens. Samenvatten en oefenen in de herfstvakantie en daarna nog een deels zelf georganiseerde les quantum omdat de inspectie de opleiding visiteerde.

Het tentamen Quantum Fysica ging donderdag niet van een leien dakje. Door omstandigheden waren de laatste dagen voorbereiding niet van de kwaliteit die ik in gedachten had. Ik moest hier en daar flink puzzelen en kwam (net als veel studiegenoten) zwaar in tijdnood. Ik denk dat ik rond de vijfenhalf uit kom. Kan dus vervelend zijn omdat de tweede periode al de drukste van het jaar wordt zonder een 'her'.

Na de toets was er een bijeenkomst van Mirjam over 'Moderne Natuurkunde' - een vak dat dit jaar niet gegeven wordt en dus eventueel op eigen kracht moet. Het gaat over relativiteit en deeltjesfysica. Door mijn belangstelling voor deze kant van de natuurkunde weet ik er kwantitatief al veel van af maar zal ik op de kwaliteit moeten bijspijkeren. Deel van het cijfer is een prezi over een deeltje - ik heb voor de neutron gekozen.

Het tentamen van Kracht en Beweging was gelukkig een stuk beter te doen dan die van donderdag al moet ik zeggen dat alweer zo'n toets van tweeënhalf uur er flink inhakt. Alleen een vraag over de hoogte van een satelliet voor een bepaalde omlooptijd ging tot tweemaal toe mis terwijl ik die berekening 28 jaar geleden al met veel belangstelling (en correct) gemaakt had...

Collegedag 7

Kort dagje. Alleen Quantumfysica en een Studiebegeleidingsbijeenkomst...

QF.

Deeltje in een doosje. En de zoveelste formule met energie. Verbanden zien, vinden, maken, en doordenken. Wel weer een zeer interessante les. En wat opgaven geoefend, zoals we ze op de toets zouden kunnen krijgen: geen 10, wel veel goed.

Studiebegeleidingsbijeenkomst
Ik had nog wat geknutseld aan mijn leerdoelen voor de stage, maar ik heb nog geen bericht van het stagebureau. De leerdoelen van Joost zagen er dusdanig strak uit dat ik die gevraagd heb om inspiratie op te doen... Mirjam had nog een leuke activiteit: kernkwaliteiten. Ik had er zo een paar te pakken die ik wel bij me voelde passen, maar toen we daarna anderen kwaliteiten moesten geven, heb ik ze allemaal ook weer weggegeven. De kwaliteiten die anderen mij toedichten: kan goed luisteren, ambitieus, doorzetter en ordelijk. Best wel fijn om zoiets weg te geven en of van iemand anders te krijgen...

Zesde collegedag

QF: Heisenberg. Af en toe bekruipt mij het gevoel dat we in een enorme miskleun van iemand met een zeer groot talent voor het verspreiden van zijn of haar ideeën zijn getrapt. Maar het leuke ervan is dat je daar dan wel nog allerlei berekeningen op los kan laten.

Waar maak je bijvoorbeeld die spleet van? Dat moet toch ergens ook invloed hebben? Net als vorige week: een foton meten doet de waarschijnlijkheidsgolf ineen klappen? Volgens mij kost meten ergens altijd energie, dus beïnvloed je de meting...

Ook een schitterend idee: het tunnelen: doordat de waarschijnijkheidsgolf door barrieres heen gaat (met moeite, dat dan weer wel) is het mogelijk om iets buiten die barrieres te vinden.

Materiaalkunde. We (ons groepje) moesten vandaag een workshop geven over een voorwerp, waarvan we dan de medestudenten met de verschillende materialen van dit voorwerp 'aan de slag' zouden laten gaan. Na mijn ervaring van de vorige keer (waar ik ver van tevoren klaar wilde zijn - en mijn groepsgenoten tot de laatste avond hadden gewacht én waarbij er uiteindelijk gewoon een voldoende stond) het heft in handen genomen. Ik wilde een voor het VO gebruiksklare workshop met alledaags materiaal: het sappak - een alledaagse composiet. Als voorbereiding daarop een bijna complete docentenhandleiding geschreven. De enige hiaten waren verschillende werkvormen bij verschillende onderdelen - dit leek me een leuke klus voor m'n groepsgenoten. Daarnaast zouden zij voor de sappakken en de practicumapparatuur zorgen. (Branders, driepoten, gaasjes, bekerglazen, stanleymessen, pincetten). Dat zou geen problemen geven. In de docentenhandleiding stonden ook alternatieven voor de diverse stappen. Resultaat: een presentatie (klik) - die ik nog wat opgekalefaterd heb - en drie sappakken. Geen werkbladen. Geen werkvormen. Geen practicumapparatuur - men was er van uitgegaan dat we in een practicumlokaal zouden zitten. Niet dus. Gelukkig stond plan C in de docentenhandleiding: Scoor een waterkoker. En - o voorzienigheid - had ik een stanleymes én twee eetstokjes bij me (om de stukjes materiaal uit de waterkoker op te vissen). Doordat de medestudenten niet zelf aan de slag hoefden met het losweken van de verschillende lagen van het sappak hielden we uiteindelijk best (te) veel tijd over. Had ik ook snel nog een link naar een educatief filmpje over het sappak op de laatste bladzijde van de presentatie gezet. Al met al liep het dus als een trein.

Capita Selecta
Over mijn multiple choice-vraag met het laden van een condensator, waarna de lading zich herverdeelde over twee condensatoren en men vervolgens de spanning over deze condensatoren moest berekenen (of beredeneren bleek later)  was ik - en de docent - redelijk tevreden. Wel werden mijn tekentalenten in twijfel getrokken - nou ja: dat is misschien overdreven. Ik zal in het vervolg iets duidelijker proberen te zijn. Oordeel zelf:

Nog meer duistere praktijken

Best wel vermoeiend, 6 uren achter elkaar practica in een verduisterd lokaal. Maar het was de moeite waard. En ik hoefde maar één keer de 7 gordijnen te laten zakken.

De tweede klassen onderzochten de verschillende lichtbundels en schaduwen.

De derde klassen - voor het eerst dit jaar met de optica in de weer - onderzochten de vergroting.

Gomarus

Gisteren in het kader van een studiedag een bezoek gebracht bij studiegenoot Harmen in het Gomarus (tweetalig). Met veel plezier daar drie lessen bijgewoond.

De eerste en de derde waren lessen aan derde klassen die (net als ik) bezig zijn met een hoofdstuk over licht. En ik daar op z'n Lambrechtiaans tussendoor lopen, verdiepende vragen stellend. Ik merkte ook dat ik, net als Lambrecht, de didactiek (die overigens prima was) nog net wat scherper, net wat activerender kon stellen. Nu nog in m'n eigen lessen ook die helikopterview zien in te bouwen.

Wat ik opvallend vond in de les aan de tweede klas, was dat ze daar met een lastige formule bezig gingen (Q=mcdeltaT). waar in diverse sommen verschillende variabelen uitgerekend moesten worden. Lastig in de zin van: 4 variabelen, die delta en een aantal berekeningen met breuken. Daar kwam ook niet iedereen goed uit.

Ik was natuurlijk ook nieuwsgierig naar sectie-zaken: Ook zij hebben bij rapportvergaderingen de donkerste kolommen. En de verduistering in het lokaal is perfect geregeld:

Stevig en elektrisch (maar er zijn daar maar twee grote ramen).

Afbeelden

Vorige week bij de introductie van het tweede hoofdstuk in H3 heb ik 'expertgroepen' als werkvorm gekozen om de kennis van vorig jaar over 'Licht' weer op te halen. Daar was ik toch niet echt tevreden mee. Het ging in het tweede jaar over lichtstralen, lichtbundels, hoek i = hoek t, schaduwvorming en kleur. Dit jaar gaat het voornamelijk over afbeelden.

Dus vandaag, na het bespreken van de gemaakte toets, lenzen (die oude, van de Kruisstraat) uitgedeeld: +5 en +15. Eerst gebruikt als vergrootglas, maar ook het vergelijken werd al snel gedaan: dikte, bolheid, verschil in vergroting, wanneer het beeld omdraait als je er doorheen kijkt... En toen het afbeelden: eerst de TL's, daarna met de lampen uit een scherp beeld vormen van buiten...

Prima introductie: de leerlingen worden als vanzelf nieuwsgierig naar het hoe en wat.

Vijfde collegedag

Dichte mist onderweg - maar toch nog op tijd voor

Quantum Fysica. De Broglie-golflengte: een stabiele baan komt overeen met een staande golf. Daarna het Double Slit Experiment - waarbij deeltjes zich gedragen als golven - te herkennen aan een interferentiepatroon. Maar als je kijkt naar waar het deeltje langsgaat, dan is het patroon weg. De golffunctie (waarschijnlijkheid) is ineen geklapt.

En toen de Schrödinger vergelijking. Ik had me al even lekker gemaakt met de afleidingen, maar helaas werd dit niet zo uitgebreid behandeld. Meer dat we de delen (kinetische energie, plaatsfunctie, potentiële energie en tijdfunctie) moeten herkennen. Snap ik wel, maar ook wel een beetje jammer. Ik zat overigens naast Remco: ook wel eens verfrissend, naast iemand anders zitten.

Studiebegeleidingsbijeenkomst. Dat is een mondvol voor driekwartier. En broodnodig, want voorheen moesten studenten alles wat je voor een stage wanneer moet inleveren, welke eisen er gesteld worden en wat in gesprekken aan de orde komt, zelf uitvogelen. Dit is in een vorige kwaliteitsslag naar voren gekomen en voortvarend aangepakt. Daar houd ik wel van: gewoon professioneel. En ik kan dus niet even de herfstvakantie afwachten. Morgen meteen een gesprek met mijn teamleider aanvragen.
Alvast een leerdoel besproken met Jan Uit Schagen. Als ik alvast een aantal leerdoelen in de andere blog zet, dan kan ik, elke keer dat ik daar aan werk, dit taggen en collegae - en misschien eventueel, maar dat vind ik wel spannend: leerlingen - vragen om hier op te reageren...
Het gaat er niet alleen om dat ik aan de leerdoelen werk, maar dat ik kan laten zien hoe ik zoiets aan kan pakken.

Materiaalkunde. Doordat de bovenstaande bijeenkomst ietsje uitliep kwam ik net te laat bij materiaalkunde: ze waren al met de eerste vraag van de toets begonnen: Noem een chemische, een fysische, een mechanische en een dimensionele materiaaleigenschap. Makje. Wat is stoichiometrisch? Dat is iets met mengverhoudingen in een molecuul of reactie. Een sommetje met relatieve uitzetting, waarbij alle gegevens bekend waren: prima te doen. En toen nog 5 vragen over een spannings-rek-diagram: waarom noemen we de grootheden 'relatief', wat betekent een rechte lijn, hoe bepaal je de stijfheid, wat er gebeurt als de lijn afbuigt en waarom de lijn uiteindelijk naar beneden gaat (en op houdt - maar dat werd niet gevraagd).

Daarna nog 3 presentaties. Keramiek, Kunststoffen en Composieten. Prima te verhapstukken, maar wat zijn die 2e jaars nog bleu...

In the dark

Deze week met de 2H's hun eerste practicum in het verduisterde lokaal. Doel: omgaan met de apparatuur en een eerste practicum (hoek van inval is hoek van terugkaatsing).

Belangrijk om te beginnen bij het eind: hoe wil ik de opticadozen terug. Verder zetten de leerlingen het nummer van de doos bovenaan hun uitwerkblad.

Kookboekpracticum - maar daar ben ik niet rouwig om. De groepjes die echt snel klaar waren hebben ook nog een proefje met 'schaduw' gedaan.

Vierde collegedag

QF
Dat was weer fraai: en mailtje dat we later zouden beginnen bleek niet voor ons bestemd. Lekker uitgeslapen, maar te laat dus. Ik leek niet veel gemist te hebben: er werden vrij veel opdrachten besproken die ik allemaal al gedaan had. En goed ook. Rest van de les ging over hoofdkwantumgetal (n), baankwantumgetal (l), magnetisch kwantumgetal (m) en spinkwantumgetal (m_s) en hoe dat het periodiek systeem verklaart. Toevallig net deze week een artikel op Hack-a-day over gelezen.

Studie Begeleiding
... ging vandaag over WPL3 en 4 met Mirjam en Nico. Nico is stagebegeleider. Uitleg over voorwaarden voor deelname aan WPL3 en 4. Was voor mij en Gerben natuurlijk weer bereinteressant, want je mag WPL-4 pas na het volledig afronden van je propedeuse doen. En daarvan wordt in de vierde periode nog een vak gegeven... Wel leuk dat Mirjam mijn andere blog als voorbeeld gaf. Belangrijkste uit deze les: het stageformulier dat via nico naar het stagebureau moet; een stagebegeleider op mijn huidige school (dat kan de coach van het Vd Grift-traject zijn, of bijv. de schoolopleider); de producten: Stagedossier en Beroepsproduct. Dat laatste is een geplande interventie.

En toen kwam het lange wachten. Gelukkig was ik niet de enige én had ik een stapel nakijkwerk mee. Een kopje thee bij een vriendin ging helaas niet door. Nog wat lesideeën uitgewisseld, waaronder deze film:

Om half vijf nog een gesprek met Mirjam. Zij kon een groot aantal hiaten en onzekerheden in mijn planning vullen. Topmeid: als ze het niet weet zoekt ze het gewoon meteen uit.

Capita Selecta werd vandaag door Meine gegeven. Op al de ingestuurde vragen bleek wel wat aan te merken. Best leerzaam. Volgende keer een vraag over Elektriciteit & Magnetisme. Moet goed te doen zijn, me dunkt.

Practica planning

Zo. Ik krijg het druk.

Virtueel practicum.

Goed nieuws van Otto: onze teller wordt door een extern bedrijfje gerepareerd. Printbreukje.

Ondertussen in beide 3A's vandaag (dan maar) een virtueel practicum gedraaid. Laptopkarren laten ophalen en per twee personen inloggen ging ook wonderbaarlijk goed.

Het mooie van http://www.thephysicsaviary.com/Physics/Programs/Labs/MeasuringPhotogateAccelerationPrelab/index.html is dat er voor iedereen een andere controleerbare uitkomst is. Wel nog even van tevoren uitleggen: "MidTime". Alle meetgegevens in je schrift.

't Was (helaas) weer een zootje in de meeste schriften, maar daar heb ik een mooie huiswerkopdracht aan gekoppeld: Fatsoeneren. Met een titel, onderzoeksvraag, situatieschets, dan de meetgegevens en tenslotte een uitkomst en conclusie.

Degenen die eerder klaar waren konden de acceleratie van een porsche (porche staat in de applicatie), yugo of lexus berekenen. Zie http://www.thephysicsaviary.com/Physics/Programs/Labs/GraphingOfMotionLab/index.html

Klassieker

Derde collegedag

QF goed behapbaar. Het mooie is dat ik het elke keer toch weer spannend vind welk stukje van de complexiteit onthuld gaat worden. En dan elke keer het gevoel dat er zoveel puzzelstukjes nog nét buiten mijn bereik liggen - maar eerder op een verwachtingsvolle dan een teleurstellende manier. 't Ging vandaag over spectraallijnen en Niels Bohr.

Jan had na de pauze nog even een paar lampen en spectroscopen klaar laten leggen. Mooi hoor. Een aantal collegastudenten had nog nooit zoiets gezien. Zelfs op de Groene School had ik 10 spectroscopen. En op mijn huidige school hebben we gewoon een hoogspanningsbron en bijbehorende lampen. En een top-toa.

Na de les even een wandelingetje naar de Hollandse eenheidsprijzenmarkt in winkelcentrum Bilgaard voor een pakje paperclips. Die hadden we namelijk nodig bij:

M&TO. Al dagen hard aan het werk voor de presentatie over metalen. Ik had me er al redelijk bij neergelegd dat de presentatie niet helemaal zou worden wat ik wilde. 'Het gaat er om dat je je voldoendes haalt', zei mijn eega, 'Leg die lat toch niet elke keer zo hoog.' En aangezien ik haar gevraagd heb om dit jaar goed op mij te passen omdat ik mezelf anders voorbij hol, heb ik mezelf belooft zo vaak mogelijk naar haar te luisteren.
De presentatie is een groepsopdracht. Samen met 3 2e jaars voltijders. We hadden onze nummers uitgewisseld en ik had aangegeven dat ik als deeltijder krap in mijn tijd zat. Geen probleem, alles kan online. Flink inlezen: metalen zijn best interessant. En er is best brede info te vinden. Ik dus in een paar uur metaalexpert - nou ja... En toen was het wachten. Het duurde me allemaal net te lang: schoof ik toen ik jong was ook alles vooruit? Ik denk het wel. We waren het er op een gegeven moment over eens: in het laatste weekend. Niet dus: ik aan de bak, zij katers, werk, vrouwen... Dat van dat werk snapte ik niet. Dinsdag zouden zij dan maar de koppen even bij elkaar steken. Ik vermoed dat dat ergens mis ging. Gisteravond ging het ineens los, maar toen had ik uit angst dat er níets zou liggen de presentatie al voor 70% in de steigers. Maar ze - we! - kregen het wel mooi voor elkaar. Met een paperclip als verbindend element - daar had ik ook nog flink voor moeten lobbyen. Hier staat een kopie van de dia's. 10 Minuten voor de lesstart zei een presentator uit een ander groepje dat een handout verplicht is. Samen met Sjaak cool gebleven en ook dat nog even geregeld. Uiteindelijk ging het van een leien dakje. 't Is geen negen, maar die voldoende hebben we binnen.

Het andere groepje had een presentatie over natuurlijke bouwmaterialen, met veel plaatjes met veel en onleesbare tekst. Maar inhoudelijk dik in orde: hout, bamboe, hennep en kwarts.

Vooraf aan de presentaties kregen we nog een overhoring over hoofdstuk 1 van iets. O jee: had ik weer ergens wat gemist. Gelukkig bleek dat we die inhoud in de vorige les al in een vogelvluchtpresentatie voorbij hadden zien komen, of (of misschien én) dat ik die info voorbij had zien komen bij het inlezen op metalen. Van de 5 vragen 4 min of meer goed. En die vijfde ging over isotroop en was een 'o ja'...

SO Analyse

Leerling uit een 3H hebben vandaag hun eigen SO geanalyseerd, dit met de buurman gedeeld en met de klas uitgewisseld. Dit geeft hen inzicht in hun sterke en zwakken kanten (OBIT), welke paragrafen er wel of misschien nog niet goed inzitten, dat ze meer moeten schetsen, etc.

Het werd door de leerlingen gewaardeerd. Ik heb ze ingenomen om de resultaten te registreren, en de volgende les krijgen ze deze weer terug voor eigen gebruik.

Dat kan overigens handiger: maandag bij de 3A's heb ik toch de laptops en laat ik hen dit meteen in een google-form invullen: heb ik meteen de details en zij een copietje...

Klasse(n)opstelling

Er zit elk jaar wel een te dynamische klas bij. En als je de namen nog niet kent - en je ook nog eens in een afwijkend lokaal (4x2 breed, 4 diep) zit, dan zitten ze al snel op niet zo handige plaatsen. Maar nu heb ik de oplossing gevonden voor elke keer dat geschuif met leerlingen: de klassenopstelling bij binnenkomst op het digibord. Dat signaal was duidelijk genoeg. Er werd wel wat gezucht bij binnenkomst, maar iedereen zat meteen op de goede plaats. Dat lijkt me ook wel wat voor lokaal 045, waar zes ronde tafels met elk 5 krukken er om heen staan...

Versnelling

Bij 3A gebruik gemaakt van een oude prezi (over Banas 7.2: Netto-kracht, Versnelling en F=m.a) voor de voorbeelden en opdrachten over versnelling. De eenheid vormde geen probleem, deze is namelijk puur wiskundig - en dat snappen ze. ( m/s per s, oftewel m/s/s, oftewel m/s^2).
Ook de stap naar de r.c. en zelfs een raaklijn in het vt-diagram was voor hen geen bezwaar. Ik vermoed dat ze vorig jaar les hebben gehad van Hans of Inge.

Bij het DDU van een paar opdrachten viel het me op dat een groot aantal leerlingen zich niet aan de afspraken houdt m.b.t. de notatie (FIRE, formule, invullen, rekenen, eenheid) - zijn ze vorig jaar blijkbaar niet goed van doordrongen.

Helaas was de luchtkussenbaan geen optie omdat de dubbele timer van de passagetijden terug naar de leverancier is gestuurd. Ik heb wel een alternatief gevonden. Niet zo spectaculair, nl. een simulatie: http://www.thephysicsaviary.com/Physics/Programs/Labs/MeasuringPhotogateAccelerationPrelab/index.html

Volgende les het computerlokaal of de laptop-kar dus maar even reserveren.

Misschien combineren met een opdracht over de versnelling n.a.v. een simulatie van dezelfde maker: http://www.thephysicsaviary.com/Physics/Programs/Labs/GraphingOfMotionLab/index.html, waarbij een aantal versnellingen (of vertragingen) gevraagd kan worden: hondalike, lexuslike, volvolike etc.

Autootje op helling

De opdracht op het bord.  Voelt onnatuurlijk voor de kids: het diagram met de hoogte horizontaal en de afstand verticaal. 

De volgende keer zet ik de antennes op de autootjes en dan met 0 tm 4 moeren. Massa tegen afstand.

...Maar dan herhaal ik de opgedane kennis over de schuifmaat niet...

Nakijkwerk

Filmpje versnelling

Omdat een SO voor een 3H verschoven was, alvast begonnen met 'versnelling'. Korte uitleg, daarna tweetallen met een goed voorstel 'weggestuurd' om een filmpje van een versnelling (of vertraging, da's tenslotte hetzelfde) te maken om later te analyseren met Coach. Coach slikt ondertussen rechtstreeks filmpjes van zowel Android als iPhone.

Toch ben ik een beetje bezorgd over de eerste resultaten. Veel vervagende objecten: deze zijn slecht te meten. Misschien bij het videometen toch maar een reservefilmpje klaarzetten...

Do's:

• Houdt voldoende afstand. Je beweging moet in z'n geheel zonder dat de camera beweegt worden opgenomen.
• Er moet een referentie-afstand in je beeld zitten. Een stoeptegel, A4 of geodriehoek - afhankelijk van je beweging.
• Zorg voor voldoende licht en contrast. Dus buiten of onder een lamp. Voor een lichte muur, op een lichte tafel, etc.
• Zorg er voor dat de volgende keer je filmpje op een schoolcomputer kan (stick, mail naar jezelf, dropbox, enz.)

Hoogspanningstip

Setting: demonstratie veldlijnen 6A

Steek bij het werken aan hoogspanning je linkerhand in je broekzak. Niet in verband met de rechtervuistregel, maar om een eventuele stroom door het lichaam niet langs het hart te leiden.

Meten en structureren (2)

Wederom zonder instructie (het was gisteren een erg lange dag) een 2H met de lego-autootjes aan het werk gezet. Met een iets slimmere woordkeus in de opdracht werd er een stuk rustiger gewerkt dan in de klas van afgelopen woensdag. Ze wisten beter wat er van hen verwacht werd.

Die klas van afgelopen woensdag mocht vandaag oogsten: de leerlingen werden gehusseld en de schriften gewisseld. 'Kun je er wijs uit worden wat de ander heeft gedaan? Hoe lag de helling? Waar op de auto werd gemeten? Kun je de verschillende metingen terugvinden? Hoe kan het handiger?

Na het tekenen (ik bedoel: schetsen!) en de tabellen kwamen we bij de grafiek. (Prezi)

Dat is uiteindelijk toch een beetje moeilijker dan bij wiskunde. Ik moet nog wel een makkelijker te begrijpen omschrijving maken over het kiezen van de stapgrootte op de assen. Ik houd het voorlopig nog op '...stappen van 1, 2 of 5. Of 10. Of 200. Of 0,05....' Ze begrijpen de strekking wel, maar ik wil graag een aantekening geven die gewoon in één keer duidelijkheid schept.

Tweede collegedag

QuantumFysica
Vandaag twintig minuten eerder vertrokken en daarmee een dik half uur gewonnen: de bottlenecks in Leeuwarden waren nog niet verstopt geraakt. Dus ook nog tijd voor een bakje koffie en een praatje met een klasgenoot.
In het college werd gestart met een DDU - zet bij het Planck-kromme-plaatje individueel zoveel mogelijk ter zake doende informatie.

Vervolgens delen met je buurman (dat was Dick, maar hij had het eerste college gemist, dus een derde persoon kwam er even bij) en aanvullen. Uiteindelijk mochten een paar iemanden het digibord vol kalken. Dat leek niets toe te voegen totdat bleek dat ik de vorige keer cruciale informatie had gemist:
In de grafiek (hierboven 'Experiment' genoemd) is een piek te zien: lambda max: deze hoort bij een specifieke temperatuur. Als je vervolgens al die maximale golflengten langs de horizontale as uitzet krijg je nog steeds deze kromme! (Dat gaat nergens over. Volgende keer even navragen). Terwijl je eigenlijk zou verwachten dat die grafiek op een hyperbool zou lijken (Rayleigh-Jeans). En dát is dan de UV-catastrofe!

Bij het bespreken van de opgaven kwamen er geen opzienbarende dingen naar boven. Helaas werden er geen opgaven uit het NLT-dictaat besproken - terwijl ik daar wel boemveel tijd in gestoken had-, maar ik heb later mijn antwoorden met die van Gerben vergeleken - en volgens mij ben ik (en hij ook) daar best goed bezig geweest.

Studiebegeleiding werd door Mirjam gegeven en ging over WPL3 (vrijstelling) en WPL4. "Schrijf op 3 post-its 3 dingen die een docent zou moeten kunnen.", leidde tot de 7 competenties. De meeste post-its zaten bij 'interpersoonlijk' (omgaan met leerlingen) en 'vakdidactisch'. De anderen: pedagogisch, organisatorisch, samenwerken met collegae, samenwerken met je omgeving en reflectie. 't Ministerie komt trouwens met 'Bekwaamheden'.
Bij WPL4 moet je een bewijslast verzamelen dat je jezelf ontwikkeld (portfolio) en je moet een visie-stuk schrijven. Ik mag gebruik maken van de documenten uit het Van de Grift-traject. 'Hier ben ik tevreden over... Hier wil ik aan werken,..'
Tool:Klik!: Printjes maken, Analysren, Goede competenties benoemen, Verbeterpunten beschrijven.

(Materiaalkunde &) Technisch ontwerpen. Gerben en ik hadden Dirk opgezocht omdat alle andere deeltijders die al in het bezit zijn van een bevoegdheid een vrijstelling hebben voor Vakdidactiek 2. Dirk vertelde me ook dat ik M&TO aan het missen was. Staat verdikkeme in een ander rooster - ik moet ook alles in de gaten houden. De les was al afgelopen en de studenten al aan het werk met hun opdracht. Ik kreeg alsnog mezelf als groepje. Bij de uitleg van de opdracht kwam ik er achter dat ik dit allemaal als docent Mens & Techniek zelf al had gegeven. Ontwerpcyclus, technisch tekenen, SketchUp en ook de 3D-printer. Als ik Jan een uitgewerkte opdracht waar bovenstaand in terugkomt kan laten zien, dan krijg ik een vrijstelling. Terecht.

Capita Selecta. OMG: om 16:45 geen greintje energie meer. Gelukkig maar eens in de twee weken. Ik kwam niet meer uit de simpelste sommetjes
CS is ter voorbereiding op de basiskennistoets. Twee momenten: 4 december en 23 mei. De toets bestaat uit 70 multiple choice-vragen en duurt 2,5 uur. Dat is iets meer dan 2 minuten per vraag. Zie http://10voordeleraar.nl . 

Stopafstand

Situatieschets 'Fietsen naar de Grote Markt' (zie prezi).

Opdracht: Schrijf in 2 minuten voor jezelf zo veel mogelijk factoren op, die de stopafstand kunnen beïnvloeden. (Hint: er staat erg veel informatie al in de situatieschets.)
Vraag een leerling een factor: schrijf of typ die links of midden (reageren of remmen) of rechts (overig).
Zien de leerlingen waar je indeling op slaat?
Als je de indeling geeft, kunnen de leerlingen dan hun eigen factoren onder de juiste kop plaatsen?

Of:

Opdracht: Schrijf (per groepje?) op post-its zoveel mogelijk factoren ,,,,,
.... Laat die links of in het midden opplakken (reageren of remmen).... etc.

Vervolgens kan de prezi vervolgd worden.

Meta:
Zijn er genoeg factoren om bovenstaande zinvol te kunnen doen? 

Meten en structureren

Zonder practicumvoorschrift (door een uitgelopen mentor-ouderavond) een 2H aan het meten gezet.

Wat is het verband tussen de start-hoogte en de afstand die een autootje aflegt? Met als leerdoel: structuur aanbrengen in je meetresultaten en vervolgens (volgende les) hoe maak je daarbij een fatsoenlijke grafiek. Vandaag fouten maken, volgende keer er van leren.

Toch ook nog een paar jochies flink aan het legoën verdorie.

Vragen construeren

3A als voorbereiding op SO vragen laten construeren. De vragen in je boek heb je gedaan, maar wat voor vragen gaat de docent straks op het SO aan jullie vragen? Daarvoor tweetallen aan een paragraaf gekoppeld; per persoon een vraag maken - Begrijpen, Integreren of Toepassen; uitwisselen met de ander; deze heeft dan de opdracht om de vraag scherper te maken.

Klinkt makkelijk maar vergde erg veel sturing. Ik ga er van uit dat ze een volgende keer beter zullen presteren. Dit was tenslotte de eertse keer.

"Deze vraag kan ik op meerdere manieren beantwoorden."
"Verzin bij deze vraag een context."
"Hier vraag je net als in het boek naar de stopafstand. Kun je de vraag zo stellen dat de beginsnelheid gevraagd wordt?"
"Je vraagt wat een schuine lijn in een v,t-diagram voorsteld. Moeten jullie ook in staat zijn het bijbehorende s,t-diagram te maken?"

Tekenen en schetsen

Dit jaar verplicht: ruitjesschrift.

In het kader van (en dat verzon ik ter plekke, maar klinkt mij en hen plausibel in de oren:) het feit dat de jeugd van tegenwoordig de godganse dag met beelden bestookt wordt en zij zijn dus min of meer per definitie beelddenkers zijn. Daarom zullen zij veel steun hebben aan beelden bij natuurkunde. Het plaatje bij het praatje, zeg maar. Vanaf nu dus meer grafieken, tekeningen en schetsen.

Daarom opgenomen in de eerste opdracht 2e klas: maak een schets van de schuifmaat en geef daar de belangrijke dingen in aan. Daarom opgenomen in de eerste les 3e klas: s-t- en v-t-diagrammen.

Vervelende voorvoegsels

In 2H vandaag een proef-SO gegeven over voorvoegsels. Basisschoolstof - op 4 vragen met mega, giga en micro na. Paniek! Hoe reken je mH om naar H? Tja, ik had dat uitgelegd aan de hand van het trappetje vanaf de kg. Die g, had ik uitgelegd, kun je door allerlei andere letters vervangen.

Het voorbeeld met de hoofdletter X was goed begrepen, dat had ik gecontroleerd. Maar ja, een H, dat is wat anders dan een X natuurlijk. Toch nog maar even op het bord gezet tijdens het SO: mH naar H, daar zou je voor de herkenbaarheid voorzichtig over de H's wel eens een g-tje kunnen zetten....

Daar werd het natuurlijk een stuk makkelijker van.

Toetsen innemen, weer uitdelen, nakijkblad erbij, nakijken, cijfer berekenen: wauw!
Eén voldoende. Een vijfeneenhalf. 12 kinderen met maar 1 of 2 goed. Van de 28 vragen welteverstaan. Ik ga me maar eens ernstig zorgen te maken. En de ouders meenemen in dat proces.

De eerste dag

... begon met QuantumFysica. Let vooral op de schrijfwijze: dat vindt de docent - Jan - prachtig. Hij vindt ook de 4 vergelijkingen van Maxwell de mooiste die er zijn.

...And let there be light.

Ik moet zeggen: zijn uitleg is goed volgbaar en zijn enthousiasme is aanstekelijk. Misschien moet ik nog even wachten met die tattoos van Newton en Einstein.

Les: zwarte stralers, de UV-catastrophe, de constante van Wien en die van Planck. En een kop koffie met Gerben.

Bij het Begeleidingsuurtje kwam ik er achter dat mijn (door mij) beoogde SLB-er geen inhoudelijke kennis van natuurkunde zal hebben... Gelukkig kon Dirk mij wel vertellen waarom 'Moderne Natuurkunde' dit jaar niet gegeven wordt. (Was een eerstejaars vak, maar vanaf dit jaar een tweedejaars). Het tentamen wordt wel gegeven. Moet ik maar even met Meine overleggen.

Hands-on bij Materiaalkunde & Technisch Ontwerpen. Ons groepje (met Carin, Ivo, Sjaak en Lucas) herkende de meeste materialen. Met dit groepje (zonder Carin) de 17e een presentatie geven over Metalen. En vervolgens een Workshop. Ze willen eigenlijk een laptop doorzagen, maar ik probeer ze over te halen met iets praktisch als een sap- of melkpak aan de slag te gaan.

Les: Eigenschappen van materialen via micro, meso en macro.
Even opletten of Dirk de ELO-cursus open zet.



Morgen krijgen de eerstejaars al de vrijstellingslijst ter ondertekening voorgelegd. Jan raadt me aan om Meine te mailen oftie die van mij donderdag wil meenemen of klaarleggen.

Oh ja - ik kon niet printen. Nog uitzoeken hoe dit (niet) kan.